Νέες εκδόσεις

Σουλτάνα Γκαρκάνα

Θεολόγος

Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος

Περιδιάβαση στη Ζωή και στο έργο του

isbn: 978-960-5008-19-2
Α΄ Έκδοση: 2006
Σχήμα: 130 Χ 205
Σελίδες: 232

Γιὰ τὸν ἅγιο Ἰωάννη τὸν Χρυσόστομο ἔχουν γραφτεῖ πολλὰ βιβλία καὶ ἔχουν δεῖ τὸ φῶς πολλὲς μελέτες. Τὸ ἔτος 2007 ἦταν ἀφιερωμένο ἀπὸ τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο στὴν ἱερὴ μνήμη του γιὰ τὰ 1600 χρόνια ἀπὸ τὴν κοίμησή του.

Ἡ παρούσα ἔκδοση δὲν φιλοδοξεῖ νὰ πρωτοτυπήσει ἢ νὰ φωτίσει πτυχὲς τῆς ζωῆς καὶ τοῦ ἔργου τοῦ ἁγίου Ἰωάννη Χρυσοστόμου. Ξεκίνησε ἀπὸ μιὰ προσωπικὴ ἰδιαίτερη ἀγάπη καὶ θαυμασμὸ στὸ πρόσωπό του, γι’ αὐτό, ὅταν ἔγινε ἡ πρόταση ἀπὸ τὸν ἐκδότη κύριο Λαυρέντιο Ντετζιόρτζιο γιὰ τὴ συγγραφὴ μιᾶς σειρᾶς κειμένων πάνω στοὺς Πατέρες, ἡ ἐπιλογὴ τοῦ Χρυσοστόμου ἦταν σχεδὸν αὐτόματη.

Ὡς κύρια πηγὴ τῆς ζωῆς, τῆς δράσης καὶ τοῦ ἔργου του χρησιμοποιήθηκε ἡ «Ἑλληνικὴ Πατρολογία», κυρίως ἡ εἰσαγωγὴ τοῦ 47^ου τόμου, καὶ τὸ ἔργο τῶν Χρήστου Π. καὶ Ζήση Θ. «Ἰωάννου Χρυσοστόμου  Ἅπαντα   Ἔργα». Ἡ εὐθύνη τῆς μετάφρασης τῶν κειμένων βαραίνει τὴ συντάκτρια τοῦ ἔργου μὲ τὴν καθοδήγηση καὶ ἐπίβλεψη τοῦ φιλολόγου κυρίου Ἀλέξανδρου Βαναργιώτη.

Στόχος τῆς συγγραφῆς τοῦ βιβλίου εἶναι νὰ προσφέρει μιὰ περιδιάβαση στὴ δράση καὶ τὸν λόγο τοῦ μεγάλου αὐτοῦ πατέρα τῆς ἐκκλησίας, γιὰ νὰ σταθεῖ ὁ ἀναγνώστης ἐκεῖ πoὺ ἀναπαύεται ἡ καρδιά του.

Σὲ μία ἐποχὴ πολυφωνίας καὶ σύγχυσης, ὁ λόγος τοῦ Χρυσοστόμου ζωντανὸς καὶ ἐπίκαιρος, ἐπαναπροσδιορίζει τὸν στόχο τῆς ζωῆς τοῦ ἀνθρώπου νὰ γνωρίσει τὴν ἀληθινὴ σοφία καὶ τὸν δρόμο γιὰ τὴ σωτηρία του. Ἔχει τὴ δύναμη νὰ βγάλει τὸν ἄνθρωπο ἀπὸ τὰ ἀδιέξοδα τῶν ἐπιλογῶν καὶ νὰ τὸν συμφιλιώσει μὲ τὸν Θεὸ καὶ τὸν κόσμο. Ἐξάλλου ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος ἦταν ἕνας κήρυκας τῶν καλῶν εἰδήσεων τοῦ Εὐαγγελίου καὶ ἕνας διδάσκαλος μὲ ἔντονο ἐνδιαφέρον γιὰ τὰ θέματα ποὺ ἀπασχολοῦν τὸν ἄνθρωπο στὴν καθημερινότητά του. Μίλησε γιὰ τὴ σπουδαιότητα τῆς πνευματικῆς ἐλευθερίας, τὴ φτώχεια καὶ τὸν πλοῦτο, τὴ φιλανθρωπία, τὴν πολιτικὴ ἐξουσία, τὴ δουλεία, τὶς σχέσεις τῶν ἀνθρώπων μέσα στὸν γάμο, τὴν κοινωνικὴ ἀνισότητα καὶ τὴν ἀδικία. Ἦταν ἀντίθετος μὲ κάθε μορφὴ καταπίεσης, γιατὶ πίστευε ὅτι «ἡ ἀληθινὴ δύναμη τοῦ Χριστιανισμοῦ βρίσκεται στὴν πραότητα καὶ τὴν ὑπομονὴ καὶ ὄχι στὴ βία».

Ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος οὐδέποτε χαρίστηκε στοὺς ἄρχοντες τοῦ κόσμου τούτου καὶ γι’ αὐτὸ τὸν λόγο δὲν τοὺς ἦταν ἀρεστός. Ὁ ἀσυμβίβαστος καὶ ἀνυποχώρητος χαρακτήρας του ἐνώπιον τῶν ὀργανωμένων συμφερόντων, ἀλλὰ καὶ τὸ γεγονὸς ὅτι δὲν θέλησε καὶ δὲν ἐπεδίωξε ποτὲ τὴ φιλία ἢ τὴν εὔνοια κανενὸς κοσμικοῦ ἄρχοντα εἶχαν ὡς ἀποτέλεσμα νὰ προκληθεῖ ἐντονότατη καὶ ἰσχυρὴ ἀντίδραση τῶν θιγομένων —ἀπὸ τοὺς λόγους καὶ τὰ ἔργα του— ὁμάδων καὶ συμφερόντων.

Ἡ καθημερινή μας ἐμπειρία, ἀλλὰ καὶ ἡ ἱστορία, ἔχουν ἀποδείξει ὅτι οἱ κοινωνικὲς ἀλλαγὲς δὲν ἐπιτυγχάνονται μὲ διακηρύξεις οὔτε βασίζονται στὴν πρόοδο καὶ τὴν ὑλικοτεχνικὴ ἀνάπτυξη. Κοινὴ διαπίστωση εἶναι ὅτι καθημερινὰ αὐξάνονται ἡ ἀδικία, ἡ ἐκμετάλλευση τῶν ἀδυνάτων, ἡ διαφθορὰ καὶ ὁ ἐκφυλισμὸς τῶν διαπροσωπικῶν σχέσεων. Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος μὲ τὴ στάση του ἀπέναντι στὸν κόσμο ἀποτελεῖ παράδειγμα γιὰ τὸ πῶς ὁ ἄνθρωπος μπορεῖ νὰ συμφιλιωθεῖ μὲ τὸν κόσμο καὶ νὰ ἑνωθεῖ μὲ τὸν Θεό.

Πίστευε ὅτι μόνο μιὰ καθαρὴ ζωὴ μαρτυρεῖ τὴν καθαρὴ πίστη καὶ ὅτι αὐτὴ ἡ πίστη πραγματώνεται καὶ ὁλοκληρώνεται μόνο μὲ τὴν ἀγάπη.

«Ἂς μὴ νομίζουμε ὅτι, ἐὰν γδύσουμε χῆρες καὶ ὀρφανὰ καὶ προσφέρουμε ποτήρι χρυσὸ καὶ λιθοστόλιστο στὴν ἁγία Τράπεζα, ἀρκεῖ γιὰ νὰ σωθοῦμε. Δὲν εἶναι ἡ Ἐκκλησία οὔτε χρυσοχοεῖο, οὔτε ἀργυροκοπεῖο, ἀλλὰ ἀγγέλων πανήγυρις. Γι’ αὐτὸ πρέπει νὰ κοιτᾶμε τὴν ψυχή μας. Τὸ τραπέζι ἐκεῖνο (τοῦ μυστικοῦ Δείπνου) δὲν ἦταν ἀπὸ ἀσήμι, οὔτε τὸ Ποτήριο μὲ τὸ ὁποῖο μετέδωσε ὁ Χριστὸς τὸ αἷμα Του στοὺς μαθητὲς ἦταν χρυσό. Αὐτὰ ἦταν τίμια καὶ φρικτά, ἐπειδὴ ἦταν γεμάτα ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα. Δὲν ἔχει ὁ Θεὸς ἀνάγκη ἀπὸ χρυσὰ σκεύη, ἀλλ’ ἀπὸ χρυσὲς ψυχές. Καὶ λέγοντας αὐτὰ δὲν σᾶς ἐμποδίζω νὰ δωρίζετε τέτοια ἀναθήματα. Ὅμως ἀπαιτῶ μαζὶ μὲ αὐτὰ καὶ πρὶν ἀπὸ αὐτὰ νὰ μὴν ξεχνᾶτε τὶς ἐλεημοσύνες».

Ἀκόμα κι ἂν ἀρνεῖται κάποιος νὰ δεχτεῖ τὰ χριστιανικὰ ἀξιώματα ἀπὸ τὰ ὁποῖα ἀναβλύζουν ὅλες οἱ ἐμπνεύσεις καὶ οἱ προσδοκίες τοῦ Χρυσοστόμου, δὲν μπορεῖ νὰ ἀμφισβητήσει τὸ ἄνοιγμα ποὺ προσφέρουν στὸ ἀνθρώπινο μέλλον, γιατὶ ὁδηγοῦν σὲ μία ἐνεργητικὴ καὶ ὑπεύθυνη στάση τοῦ ἀνθρώπου στὴν προσωπικὴ καὶ κοινωνική του ζωή. Γιὰ τὸν λόγο αὐτὸ ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος παραμένει ἐπίκαιρος καὶ ἀναλλοίωτος στοὺς αἰῶνες.

Περιεχόμενα

Πρόλογος, 13

Εὐχαριστίες, 17

Εἰσαγωγή, 19

Μέρος Πρῶτο: Τὰ Πρῶτα Χρόνια τοῦ Ἰωάννη, 23 ••• 1. Ἡ γέννηση τοῦ ἁγίου  Ἰωάννη τοῦ Χρυσοστόμου, 25 : Ἕνα ἀστέρι γεννιέται στὴν  Ἀντιόχεια, 25· Ἡ ἐπιλογὴ ἑνὸς δύσκολου δρόμου, 27 ••• 2. Τὸ οἰκογενειακὸ περιβάλλον, 28 : Ἀνθούσα, ἡ στοργικὴ μητέρα, 28· Ὁ  Ἰωάννης ὑποτάσσεται στὴ μητρικὴ ἀγάπη, 29 ••• 3. Τὰ πρῶτα βήματα τοῦ  Ἰωάννη στὴν  Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ, 32 : Μελέτιος, ἕνας χαρισματικὸς ἐπίσκοπος, 32· Ὁ  Ἰωάννης βαφτίζεται ἀπὸ τὸν Μελέτιο, 33 ••• 4. Ὁ  Ἰωάννης στὴν ἔρημο, 36 : Μοναχοί, οἱ ἄγγελοι τῆς γῆς, 36· Ἡ μοναχικὴ ζωὴ στὶς σκῆτες τῆς  Ἀντιόχειας, 38

Μέρος Δεύτερο: Ὁ Ἰωάννης ὡς Διάκονος καὶ Πρεσβύτερος, 41 ••• 1. Ὁ  Ἰωάννης διάκονος στὴν  Ἀντιόχεια, 43 : Τὰ πρῶτα συγγράμματα, 43· Λόγοι παραινετικοὶ πρὸς Σταγείριον ἀσκητὴ δαιμονιῶντα, 44· Εἰς νεωτέραν χηρεύουσαν, 45· Περὶ παρθενίας καὶ Λόγος εἰς τὸν μακάριον Βαβύλα, 45 ••• 2. Ἀντιόχεια, ἡ πατρίδα τοῦ ἱεροῦ Χρυσοστόμου, 47 : Ἡ  Ἀντιόχεια τὴν ἐποχὴ τοῦ Χρυσοστόμου, 47· Ὁ λόγος τοῦ Χρυσοστόμου γιὰ τὴν ἀλήθεια περνάει μέ-σα ἀπὸ τὴν ἀγάπη, 49 ••• 3. Ἡ ἐπανάσταση τῆς Ἀντιόχειας, 50 : Τὰ γεγονότα ποὺ προκάλεσαν τὴν ἐπανάσταση. Τὸ κήρυγμα γιὰ τὸν Θεὸ γίνεται πράξη, 50· Ἡ ἐπέμβαση τῆς αὐτοκρατορικῆς φρουρᾶς. Θρῆνος καὶ ὀδυρμὸς στὴν πόλη, 51· Ὁ Ἰωάννης μιλᾶ καὶ στηρίζει τὸν πονεμένο λαὸ τῆς Ἀντιόχειας, 52· Μοναχοὶ καὶ κληρικοὶ προσφέρουν τὴ ζωή τους λύτρο ἀντὶ τῶν πολλῶν, 54· Ὁ ἐπίσκοπος  Ἀντιόχειας Φλαβιανὸς στὴν Κωνσταντινούπολη ἱκετεύει τὸ ἔλεος τοῦ αὐτοκράτορα.  Ἡ συμβολὴ τῆς ἐπιστολῆς τοῦ Χρυσοστόμου, 56· Ἡ  Ἀντιόχεια παίρνει χάρη ἀπὸ τὸν αὐτοκράτορα. Ὁ Χρυσόστομος ἐκφωνεῖ τοὺς λόγους του «Πρὸς τοὺς ἀνδριάντας», 59

Μέρος Τρίτο: Τὸ Ποιμαντικὸ καὶ Κηρυκτικὸ Ἔργο τοῦ Ἰωάννη στὴν Ἀντιόχεια, 61 ••• 1. Πηγὴ τῶν λόγων ἡ Γραφή, 63 : Λόγοι διδακτικοὶ τῆς ἀγάπης, 63· Λόγοι πρὸς τοὺς Ἰουδαίους καὶ τοὺς   Ἕλληνες, 63· Ἔννοια καὶ φροντίδα γιὰ τὸ ποίμνιο, 65· Λόγοι ἑρμηνευτικοὶ τῆς Γένεσης.  Ἡ προσωπικότητα καὶ οἱ ἐπιστολὲς τοῦ Ἀποστόλου Παύλου, 67 ••• 2. Ὁ μοναχισμὸς στὴν διδασκαλία τοῦ ἱεροῦ Χρυσοστόμου, 69 : Ὁ μοναχισμὸς ὑπὸ διωγμόν, 69· Μοναχισμός, ἡ τέλεια ἀγάπη, 70· Ὁ μοναχισμὸς ὡς κοινωφελὴς δύναμη, 72 ••• 3. Ἱερωσύνη· τὸ σπουδαῖο κάλεσμα, 74 : Βασίλειος καὶ  Ἰωάννης, 74· Λόγοι περὶ ἱερωσύνης, 76

Μέρος Τέταρτο: Ἡ Διδασκαλία τοῦ Χρυσοστόμου γιὰ τὰ Κοινωνικὰ Φαινόμενα τῆς  Ἐποχῆς του, 79 ••• 1. Ὁ παλιὸς κόσμος καὶ οἱ χριστιανοί, 81 : Εἰδωλολατρικὲς συνήθειες καὶ ἔθιμα, 81· Μαγεῖες καὶ μαντεῖες, 82· Εἱμαρμένη, 82· Μελέτη τῶν Γραφῶν καὶ χριστιανικὴ ζωή, 84 ••• 2. Ἡ οἰκογενειακὴ ζωή, 85 : Γάμος, 85· Προίκα, 86· Συζυγικὴ τιμή, 86· Ἀγωγὴ τῶν παιδιῶν, 88 ••• 3. Κοινωνία καὶ κόσμος. Τὰ κοινωνικὰ προβλήματα, 90 : Ματαιοδοξία τοῦ πλούτου, 90· Ἐλεημοσύνη, σκάλα πρὸς τὸν οὐρανό, 92· Ἡ διαφθορὰ στὰ δημόσια θεάματα, 95· Ἀντιμετώπιση τοῦ θανάτου καὶ ταφικὲς πρακτικές, 97

Μἐρος Πέμπτο: Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος στὸν Πατριαρχικὸ Θρόνο Κωνσταντινούπολης, 101 ••• 1. Ὁ Χρυσόστομος ἐκλέγεται Πατριάρχης Κωνσταντινούπολης, 103 : Ἡ ἰδιαιτερότητα τῆς ἐκλογῆς τοῦ Χρυσοστόμου, 103· Ἡ σχέση τοῦ καινούργιου Πατριάρχη μὲ τὸν λαὸ τῆς Κωνσταντινούπολης, 104· Οἱ καινοτομίες τοῦ Χρυσοστόμου, 106 ••• 2. Τὰ ἀποτελέσματα τῆς καινοτόμου δράσης τοῦ ἱεροῦ Χρυσοστόμου, 109 : Οἱ πρῶτες δυσαρέσκειες, 109· Ἡ εὐμένεια τῆς βασίλισσας Εὐδοξίας πρὸς τὸν Χρυσόστομο, 110· Οἱ δυσαρέσκειες ἐπιτείνονται. Χρυσόστομος καὶ Εὐτρόπιος. Τὸ ζήτημα τοῦ ἀσύλου, 111· Ὁ Χρυσόστομος ἀντιμετωπίζει μὲ σθένος τὸν κίνδυνο καὶ τὶς ἀπαιτήσεις τοῦ Ρωμαίου στρατηγοῦ Γαϊνᾶ, 114 ••• 3. Ὄξυνση τῶν ἀντιδράσεων ἐναντίον τοῦ Χρυσοστόμου, 115 : Μέριμνα γιὰ ὅλες τὶς  Ἐκκλησίες, 115· Οἰκονομικὲς ἀτασθαλίες καὶ βαριὰ σκάνδαλα τοῦ ἐπισκόπου  Ἐφέσου, 115· Ματαίωση τοῦ ταξιδιοῦ τοῦ ἱεροῦ Χρυσοστόμου στὴν Ἀσία. Ἀναταραχὴ στοὺς κόλπους τῆς  Ἐκκλησίας τῆς Ἐφέσου, 117· Τὸ ταξίδι τοῦ Πατριάρχη στὴν Ἀσία καὶ ἡ καθαίρεση τῶν ἀνάξιων ἐπισκόπων, 119 ••• 4. Οἱ ἐχθροὶ τοῦ Χρυσοστόμου συνωμοτοῦν ἐναντίον του, 122 : Οἱ συνωμότες ἐπιτίθενται, 122· Ὁ Χρυσόστομος ἐπιστρέφει ἀπὸ τὴν   Ἔφεσο στὴν Κωνσταντινούπολη καὶ ἀντιμετωπίζει τοὺς ἐχθρούς του, 123· Ὁ Πατριάρχης ἀποκόπτει τὴν ἐκκλησιαστικὴ ἐπικοινωνία μὲ τὸν συνωμότη Σεβηριανό, 124· Ὁ Χρυσόστομος συνεχίζει τὸ ποιμαντικό του ἔργο, 126 ••• 5. Χρυσόστομος καὶ Θεόφιλος, 128 : Οἱ ρίζες τῆς ἀντιπαράθεσης. Οἱ Μακροὶ  Ἀδελφοί, 128· Οἱ διωκόμενοι Μακροὶ  Ἀδελφοὶ καὶ ὁ Θεόφιλος ὁδεύουν πρὸς τὴν Κωνσταντινούπολη, 131· Ἡ παράνομη σύνοδος στὴν Δρῦ, 132· Τὸ κατηγορητήριο κατὰ τοῦ Χρυσοστόμου στὴ σύνοδο τῆς Δρυός, 132· Τὰ σημεῖα τοῦ κατηγορητηρίου, 134

Μέρος Πέμπτο: Οἱ Δρόμοι τῆς Ἐξορίας. Τὸ Μαρτύριο καὶ ὁ Θάνατος τοῦ Χρυσοστόμου, 137 ••• 1. Ἡ ψευτοσύνοδος στὴν Δρῦ καὶ ἡ ἀπομάκρυνση τοῦ ἱεροῦ Χρυσοστόμου ἀπὸ τὴν Κωνσταντινούπολη, 139 : Οἱ ἐπίσκοποι τῆς Κωνσταντινούπολης ἀντιδροῦν κατὰ τῆς συνόδου, 139· Ὁ Χρυσόστομος παρηγορεῖ καὶ στηρίζει τοὺς ἐπισκόπους, 139· Ὁ Θεόφιλος ἐπιμένει στὴν καθαίρεση τοῦ Χρυσοστόμου, 141· Ἡ ἀντίδραση τοῦ λαοῦ τῆς Κωνσταντινούπολης, 142· Ἡ ἐπάνοδος τοῦ Πατριάρχη στὴν Κωνσταντινούπολη, 143 ••• 2. Ἡ δεύτερη ἐξορία τοῦ Χρυσοστόμου, 145 : Τὰ γεγονότα ποὺ ὁδήγησαν στὴν ἐκ νέου ἀπομάκρυνση τοῦ ἱεροῦ Χρυσοστόμου ἀπὸ τὴν Κωνσταντινούπολη, 145· Οἱ ἐργασίες καθαίρεσης τοῦ Πατριάρχη, 146· Ἡ συμβολὴ τοῦ  Ἐλπίδιου, 147· Ὁ αὐτοκράτορας παρεμβαίνει δυναμικὰ κατὰ τοῦ Χρυσοστόμου. Ὁ Χρυσόστομος ἀντιδρᾶ, 148· Ἡ Κωνσταντινούπολη πνίγεται στὸ αἷμα, 149· Ἡ ἐπικύρωση τῆς παράνομης συνόδου τῆς Δρυός. Ἀπόπειρα δολοφονίας κατὰ τοῦ Πατριάρχη, 149· Ὁ Χρυσόστομος ἐνημερώνει τοὺς ἐπισκόπους στὴ Δύση, 150· Ὁ Πάπας προτείνει σύγκλιση συνόδου γιὰ τὸ θέμα τῆς κανονικότητας τοῦ Χρυσοστόμου, 151 ••• 3. Ὁ δρόμος πρὸς τὴν ἐξορία, 152 : Ἡ καθαίρεση τοῦ Πατριάρχη ἀπὸ τὸν αὐτοκράτορα, 152· Ἡ Κωνσταντινούπολη φλέγεται. Οἱ πιστοὶ διώκονται, 153· Ὁ Ἀρσάκιος Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως. Οἱ ἀντιδράσεις λαοῦ καὶ ἐπισκόπων συνεχίζονται, 154 ••• 4. «Ἡ ζωὴ εἶναι ταξίδι», «Νὺξ ἀσέληνος, ζόφος βαθύς, κρημνοὶ καὶ σκόπελοι», 156 : Ἀπὸ τὴν Χαλκηδόνα στὴ Νίκαια, 156· Ἀπὸ τὴ Νίκαια στὴν Κουκουσὸ τῆς  Ἀρμενίας, 158· Ὁ δρόμος πρὸς τὴν Κουκουσό, μαρτυρικὴ πορεία, 161· Ἀπὸ τὴν Κουκουσὸ στὴν  Ἀραβισσό, 163· Χρυσόστομος καὶ Θεόδοτος, 165 ••• 5. Ἐπιστολὲς καὶ πραγματεῖες στὰ χρόνια τῆς ἐξορίας, 165 : Ὁ Χρυσόστομος μιλάει γιὰ τὴν ἀδικία, 165· Ἡ πρόνοια τοῦ Θεοῦ γιὰ τὸν κόσμο, 167· Μέριμνα γιὰ τὴ δικαιοσύνη στὸ σῶμα τῆς  Ἐκκλησίας, 169 ••• 6. Οἱ προσπάθειες γιὰ συγκρότηση Οἰκουμενικῆς Συνόδου, 169 : Ἀπόφαση γιὰ Οἰκουμενικὴ Σύνοδο στὴ Θεσσαλονίκη, 169· Οἱ ἐχθροὶ τοῦ Χρυσοστόμου ἐπιτίθενται, 170· Μὲ τὴν ἐλπίδα γιὰ τὴν ἀλήθεια, 171 ••• 7. Τὸ τέλος τοῦ ταξιδιοῦ, 172 :Ἡ ἀπομάκρυνση ἀπὸ τὴν Κουκουσό, 172· Ὁ μάρτυρας ἅγιος Βασιλίσκος δίνει κουράγιο στὸν ταλαιπωρημένο ἅγιο  Ἰωάννη τὸν Χρυσόστομο, 173· «Δόξα τῷ Θεῷ πάντων ἕνεκεν», 174

Ἀντὶ Ἐπιλόγου, 179

Παραρτημα: Κείμενα τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, 181 ••• Εἰσαγωγή, 183 ••• Περὶ ἐλεημοσύνης καὶ εἰς τὸν πλούσιον καὶ εἰς τὸν Λάζαρον, 185 ••• Περὶ μίσους καὶ ἔχθρας, 195 ••• Ἐπιστολὲς ἀπὸ τὴν ἐξορία, 209 : νγ΄. Νικολάῳ πρεσβυτέρῳ, 209· νδ΄. Γεροντίῳ πρεσβυτέρῳ, 212· νε΄. Συμεὼν καὶ Μάρι πρεσθυτέροις καὶ μονάζουσιν ἐν τῇ χώρᾳ Ἀπαμείας, 214· ρκγ΄. Πρὸς τοὺς ἐν Φοινίκῃ πρεσβυτέρους καὶ μονάζοντας, τοὺς κατηχοῦντας τοὺς Ἕλληνας, 215· ρκστ΄. Ρουφίνῳ πρεσβυτέρῳ, 219· σκα΄. Κωνσταντίῳ πρεσβυτέρῳ, 222

Βιβλιογραφία, 225

Εὑρετήριο Ὀνομάτων, 229

Ἡ Σουλτάνα Γκαργάνα γεννήθηκε τὸ 1964 στὸ Σουφλὶ   Ἕβρου. Ἀποφοίτησε τὸ 1988 ἀπὸ τὴ Θεολογικὴ Σχολὴ τοῦ Ἀριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης καὶ εἶναι μεταπτυχιακὴ φοιτήτρια στὸ ἐν λόγῳ Πανεπιστήμιο. Ζεῖ στὴ Λάρισα καὶ ἐργάζεται ὡς καθηγήτρια Μέσης  Ἐκπαιδεύσεως. Κριτικές της γιὰ βιβλία, μὲ περιεχόμενο λογοτεχνικὸ καὶ ἐπιστημονικό, ἔχουν δημοσιευτεῖ κατὰ καιροὺς στὸν ἡμερήσιο καὶ περιοδικὸ Τύπο.