«Η Μετασκευή του Ανθρώπου.
Εισαγωγή στην ανθρωπολογική σκέψη του Νικολάου Καβάσιλα»
isbn: 978-960-6683-16-9
Α΄ Έκδοση: 2007
Σχήμα: 130 Χ 205 χιλ.
Σελίδες: 160
Το παρόν πόνημα επιχειρείται να φωτιστεί η ανθρωπολογική σκέψη του Νικολάου του Καβάσιλα, εκκλησιαστικού συγγραφέα του 14ου αιώνα. Ο άγιος Νικόλαος Καβάσιλας ο Χαμαετός, όπως ήταν το πατρωνυμικό του, θέτει στο επίκεντρο του στοχασμού του τον άνθρωπο και προσπαθεί να προσδιορίσει τη θέση του στον κόσμο. Ακολουθώντας μία μακραίωνη εκκλησιαστική παράδοση θα θέσει ως αναπόδραστο ορίζοντα της ανθρώπινης ύπαρξης τη συνύπαρξη της με τον Θεό. Ο άνθρωπος στη σκέψη του Καβάσιλα δεν νοείται ως ον αυτάρκες και αυτόνομο, αλλά σημαίνεται στη συνάντηση με τον Δημιουργό του. Έχοντας ως εφαλτήριο της σκέψης του τη συμπαρουσία Θεού και ανθρώπου, ο Καβάσιλας θα παρουσιάσει τα όρια και τους όρους αυτής της υπαρκτικής σύμφυσης. Θα καινοτομήσει στο σημείο αυτό, δεδομένου ότι δεν θα αναφερθεί στα στάδια της θέωσης του ανθρώπου, αλλά θα προσδιορίσει το περιεχόμενο της πνευματικής ζωής ως χριστοποίηση, ως ένωση του ανθρώπου με τον Χριστό. Ιδιαίτερη αξία, σε ό,τι αφορά στην ανθρωπολογική σκέψη του συγκεκριμένου συγγραφέα, έχει το γεγονός ότι αυτή η υπαρκτική μετασκευή του ανθρώπου, η χριστοποίηση του, δεν προϋποθέτει την άρνηση του κόσμου και την απαξίωση της ύλης. Κάθε άλλο μάλιστα. Η ύλη αποτιμάται θετικά και ανατιμάται. Ο άνθρωπος κατανοείται ως ύπαρξη ενική, αλλά δισύνθετη. Αποτελείται από δύο ισοδύναμες υπαρκτικές φανερώσεις: την ψυχή και το σώμα. Δεν αγιάζεται ο άνθρωπος αν δεν αγιαστεί το σώμα. Το ανθρώπινο σώμα είναι το μη αναγώγιμο a priori στην πορεία του ανθρώπου προς τη θέωση, είναι ο συναθλητής της ψυχής. Επιπροσθέτως, ο Καβάσιλας θα άρει την όποια διάσταση ανάμεσα στο ενθάδε και στο επέκεινα. Η μετασκευή του ανθρώπου, η υπαρκτική αλλοίωσή του, δεν πραγματοποιείται σε ένα μακρινό επέκεινα, αλλά στην παρούσα ζωή, στην ενδόκοσμη έκφραση του ανθρώπινου προσώπου. Ο άνθρωπος υφίσταται ήδη, αν και όχι ολοκληρωτικά, τις συνέπειες της ένωσής του με τον Χριστό. Δεν απαιτείται, επομένως, αλλαγή του τόπου στον οποίο υπάρχουμε, αλλά του τρό-που με τον οποίο υπάρχουμε. Η μελλοντική μετάθεση σε μία άλλη, διαφορετική κατάσταση ύπαρξης, η οποία δεν συνδέεται με τόπο ή χρόνο, αλλά με συγκεκριμένο τρόπο ύπαρξης προϋποθέτει την εγκόσμια παρουσία του ανθρώπου. Αυτές οι απόψεις του Καβάσιλα σχετικά με τη θετική αποτίμηση της ύλης και την κατάφαση της παροντικότητας αποκτούν ιδιαίτερο ενδιαφέρον αν σκεφτεί κανείς ότι αυτά τα δύο σημεία αποτέλεσαν την κριτική της φιλοσοφίας για τη χριστιανική σκέψη. Ο Καβάσιλας προλαβαίνει τις όποιες ενστάσεις των φιλοσόφων τονίζοντας ακριβώς την υλική και ενδόκοσμη φανέρωση του ανθρώπου.
